Hoi! Leuk dat je meeleest. In de rubriek PsychoWijsheden schrijven we over verschillende veelvoorkomende onderwerpen waar kinderen en hun ouders mee te maken krijgen. Als we tegen dingen aanlopen helpt het vaak al om beter te begrijpen waarom iets gebeurt of waar het vandaan komt. Opgroeien en opvoeden is knap lastig en wij helpen je graag om jezelf of je kind een beetje beter te begrijpen. Daarnaast geven we praktische tips, waar je hopelijk iets aan hebt!
PsychoWijsheden: Behandeling en echtscheiding
In 2021 gingen in Nederland 25 962 echtparen uit elkaar. En 51,9 procent van hen had één of meer kinderen. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is scheiden steeds normaler geworden. Ook bij ons op de praktijk hebben we regelmatig te maken met kinderen van gescheiden ouders. Een echtscheiding en de gevolgen daarvan kunnen op vele manieren invloed hebben op kinderen. In deze bijdrage wordt dieper ingegaan op het belang van betrokkenheid van beide ouders bij het behandeltraject van een kind.
Bij PsychoWijs worden altijd, ook in het geval van een (v)echtscheiding, beide ouders uitgenodigd om samen met het kind aanwezig te zijn bij intake en evaluatie. Het liefst samen, maar indien dit echt niet mogelijk is, beurtelings samen met het kind. De reden hiervoor is dat ouders de belangrijkste personen zijn in het leven van een kind. Kinderen gebruiken hun ouders om de wereld te interpreteren. Ze kijken naar hun ouders voor richting, (bij)sturing, ondersteuning en om te bepalen of iets goed of fout is. Dit zijn allemaal processen waar de meeste kinderen zichzelf niet eens van bewust zijn. Hier verandert fysieke afstand tot een ouder of elkaar minder zien als gevolg van een echtscheiding weinig aan. Kinderen checken altijd bij hun ouders of wat ze aan het doen zijn oké is.
Op het moment dat een kind wordt aangemeld bij Praktijk PsychoWijs is dit meestal met een concrete hulpvraag. Deze hulpvraag kan vanuit het kind zelf komen of vanuit ouders. Bij gescheiden ouders komt het regelmatig voor dat één van de ouders bepaalde problematiek opmerkt bij het kind, die de ander niet of minder herkent. Waarom is het dan toch zo belangrijk dat beide ouders bij de intake aanwezig zijn? Dit is niet alleen een kwestie van wettelijke, maar ook van emotionele toestemming voor de behandeling van het kind. Door betrokkenheid te tonen bij het behandeltraject van het kind, aanwezig te zijn bij afspraken of je kind misschien alleen te halen en te brengen draag je als ouder uit: “Ik vind het goed dat je hiermee bezig bent. Ik vind het belangrijk dat het goed gaat met jou.” Je geeft erkenning voor het probleem van het kind, ondanks dat je het mogelijk niet herkent. Deze erkenning heeft een kind nodig om zich tijdens de behandelingen open te kunnen stellen zonder het gevoel te hebben daarmee een ouder te kwetsen. Betrokkenheid van beide ouders is essentieel om een behandeling te laten slagen.
Bovenstaand proces heeft alles te maken met (het voorkomen van) loyaliteitsconflicten. Kinderen zijn van nature loyaal naar beide ouders. Doordat het kind diens leven te danken heeft aan beide ouders kan het niet anders dan loyaal zijn aan hen, zo blijkt uit onderzoek. Deze basale loyaliteit is een gegeven en kan door het kind niet worden verbroken. Daarnaast bestaat er verworden loyaliteit. Deze loyaliteit ontwikkelt zich op basis van de relatie die kind en ouder met elkaar opbouwen gedurende het leven. Het ontstaan van loyaliteitsconflicten is bij scheidingen een risico. Een kind kan namelijk niet anders dan) loyaal blijven aan beide ouders. Als kinderen het gevoel hebben dat ze moeten kiezen tussen of een voorkeur moeten uitspreken voor een van hun ouders ontstaat er een innerlijk conflict voor het kind: terwijl het kind zijn loyaliteit naar de ene ouder uit, doet hij tegelijkertijd de andere ouder tekort, en andersom. Hoe sterker het kind zich onder druk gezet voelt om te moeten kiezen tussen beide ouders, hoe groter de innerlijke conflicten en hoe groter de kans op problemen voor het kind. Hieronder een voorbeeld van de problemen van zo’n loyaliteitsconflict in de behandelsetting:
De ouders van Sofie zijn gescheiden, maar kunnen goed met elkaar omgaan. Er is sprake van co-ouderschap en er zijn, afgezien van kleinigheden, geen grote problemen. Sophie wordt aangemeld bij PsychoWijs omdat zij vrij angstig is en bij moeder thuis regelmatig last heeft van paniekaanvallen. Sophie komt met haar beide ouders op intake en vertelt over haar probleem. Moeder geeft een aantal voorbeelden. Als de behandelaar zich tot vader wendt geeft die aan dat hij eigenlijk geen probleem ervaart. Bij hem thuis is Sophie altijd vrolijk en gezellig, dus hij vindt het moeilijk te geloven dat ze bij moeder thuis zo angstig is. Volgens hem is behandeling niet echt nodig. Tijdens het behandeltraject valt op dat Sophie haar eigen angst vaak wegwuift. Ze zegt bijvoorbeeld dat het wel meeviel, terwijl moeder vooraf al vertelde dat Sophie die week 2 paniekaanvallen heeft gehad.
De mening van vader en moeder over de behandeling van Sophie verschilt. Moeder vindt het erg belangrijk, vader ziet er op basis van zijn ervaring het nut niet van in. Dit verschil leidt tot een loyaliteitsconflict bij Sophie. Heeft haar vader of haar moeder gelijk? Is de behandeling nodig of niet? Omdat Sophie beide ouders niet wil afvallen vertelt ze de behandelaar een aangepaste versie van gebeurtenissen. De angst is er wel, maar “het valt wel mee”. Als gevolg kan er minder effectief behandeling worden ingezet en duurt het boeken van resultaat een stuk langer.
In gevallen zoals die van Sophie wordt het verscholen loyaliteitsconflict bij ouders onder de aandacht gebracht. Op deze manier heeft vader de kans gekregen om de angst van Sophie te valideren en haar als het ware toestemming te geven om de behandeling aan te gaan. Door het oplossen van het onbewuste ‘conflict’ tussen ouders kon Sophie geholpen worden met haar angst.
Ouders en ex-partners wordt sterk aangeraden om loyaliteitsconflicten voor hun kinderen zo veel mogelijk te vermijden. Dit kan ontzettend lastig zijn! Het is begrijpelijk en heel normaal dat je je als ouder gekwetst voelt als je kind belangstelling toont voor de andere ouder, vooral als die ex-partner je verdriet heeft gedaan. Besef echter goed dat er een verschil is tussen je eigen negatieve gevoelens voor je ex-partner en de behoefte van je kind aan een blijvende relatie met de andere ouder. Misschien wil je het liefst wel niets meer te maken hebben met je ex-partner en misschien is dat ook de juiste beslissing voor jouzelf, maar je kunt niet zonder meer hetzelfde besluit nemen voor je kind. Voor effectieve behandeling van het kind zijn beide ouders nodig. Je bewijst je kind een enorme dienst als je het zowel impliciet als expliciet de toestemming geeft om van beide ouders te mogen houden. Dat is het grootste geschenk dat gescheiden ouders hun kind kunnen geven.
0 Reacties