Vliegangst? Geen curling-ouder zijn, niet pushen, maar ……

Het is zomervakantie. Komkommertijd. De meeste van onze cliëntjes zijn of gaan op vakantie, dus het is rustig in de praktijk. De ideale tijd om op te ruimen, kasten uit te mesten, een planning te maken voor het aankomend jaar en… telefoontjes te beantwoorden.

Zo rustig is de wachtkamer, zo luidruchtig is de telefoon. Ik sta net op een krukje mijn zielige plantje boven op de kast te inspecteren en me af te vragen waarom het ondanks mijn liefde, water en mooie plekje met indirect zonlicht er zo verlept bij blijft hangen, als de telefoon weer gaat.

Ik heb een moeder aan de andere kant van de lijn. Ze geeft aan dat ze bijna met vakantie gaan, maar dat hun zoontje van 5 jaar ineens niet meer durft te gaan vliegen. Ze zouden graag weten wat ze eraan kunnen doen. Hoe meer aandacht ze eraan besteden, hoe erger het lijkt te worden. Vader is zelf van het ‘niet zeuren, gewoon meegaan’ zegt ze. Maar zelf denkt ze daar anders over. Echter zijn ze door hun eigen ideeën heen en weten ze niet meer waar ze nu goed aan doen.

Herkenbaar? Veel ouders zijn zoekende naar de juiste balans tussen vertroetelen en ‘pushen’ om ze het zelf te laten proberen/ontdekken. Je wit immers geen curling-ouder worden. Maar ook geen keiharde sergeant. En zeker als je kind zich angstig voelt, kan je het toch niet zo aan z’n lot overlaten?

Wat is nu wijsheid?
Angsten zijn vaak aangeleerd, en worden dikwijls versterkt door de reacties van belangrijke anderen, zoals die van jou als ouder.

Ik zal je een voorbeeld geven: ik ben bang voor spinnen. Mijn man weet dat. Een tijdje terug zat er een redelijk grote spin in onze kamer. Hij kwam mij (zo lief bedoeld) waarschuwen dat er een enorme spin in de kamer zat. In mijn hoofd ontstond een beeld van een formaat vogelspin boven de bank, alle angstkanalen gingen open, kriebel in mijn buik, rillingen, alles erop en eraan. Dapper als ik ben, ging ik toch een kijkje nemen. Zit er gewoon een normale huisspin in een hoekje. Niets aan de hand! Oke, ik ben er geen fan van, maar dat kan ik wel aan!

Wat gebeurde hier nu? Waarom was mijn man juist níet behulpzaam? Twee belangrijke dingen:

1. Angst overdrijft alles: de kans dat iets gebeurt, de grootte van een spin, alles.
2. De boodschap die mijn man afgeeft: als hij (totaal niet onder de indruk van spinnen), me al komt waarschuwen voor een spin, dan móét het wel een gevaarlijke zijn. Dus mijn niveau van angst schiet omhoog!

Vooral het laatste is belangrijk voor jou als ouder: wees je bewust van wat je als ouder als boodschap afgeeft met je woorden (wat je zegt), je gedrag (zoals waarschuwen), en je houding (non-verbale communicatie).

Jouw reactie is belangrijker dan de werkelijkheid
Kinderen reageren bijzonder gevoelig op de reacties van hun ouders. Dit is voor hen cruciale informatie over of de kust veilig is of niet. Van de week verscheen dit korte artikeltje op oudersvannu.nl: https://www.oudersvannu.nl/video/filmpje-laat-zien-hoe-gevoelig-een-baby-is-voor-de-reactie-van-zijn-ouders/ . Het filmpje (te bekijken als je op ‘bron: you tube’ klikt) is het kijken waard. Een wat dubieus experiment, maar wel heel waardevol om eens zo te zien.

Ik vond het zelf heel herkenbaar. Toen mijn dochtertje met 4 maanden pruillipjes kon maken, ging ik dit als vanzelf nadoen/terug doen. Net zoals je tongetje uitsteken terugdoet, terug lacht, etc. Mijn dochtertje begon echter heel hard te huilen toen ze mij ook zag pruilen. Ik had er even niet bij stil gestaan dat mijn pruilen voor haar een teken was dat er iets met mij was. Oeps. Natuurlijk heb ik haar snel getroost.

Nu ze een jaar ouder is en leert lopen met vallen en opstaan zie ik hetzelfde effect. Soms schrik ik van hoe ze valt en kan ik niet altijd een ‘oeh…’ of ‘ow!’ onderdrukken. Hoewel het dan enorm meevalt, begint ze alsnog te huilen als reactie op mijn schrik.

En als je denkt dat dit ophoudt als ze nog ouder worden: mis. Oke, je kind zal niet meer zo huilen van jouw schrikreactie, maar dit heeft meer te maken met zijn eigen vaardigheden om met emoties om te gaan. Deze zijn een volumeknop geworden i.p.v. een aan/uit knop, en niet bij alle ‘pijntjes’ hoeft meer gehuild te worden. Toch trekken ze jouw schrik nog zeker wel aan, net zoals ik nog reageerde op de waarschuwing van mijn man voor de spin.

Afsluitende tip:
Wil je er daarom, lieve ouder, goed aan denken welke boodschap jij afgeeft aan jouw kind met wat je zegt en doet als hij of zij bang is?

• Keihard pushen is niet de oplossing. Boodschap: mijn gevoel doet er niet toe, klopt niet. Terwijl je kind toch echt bang is. Als ze mij met dwang in een bad met vogelspinnen zetten, raak ik eerder getraumatiseerd dan over mijn angst heen.
• Vertroetelen ook niet. Boodschap: ik kan het niet zelf, het is echt zo erg dat ik geholpen moet worden. Als iedereen steeds alle spinnen voor mij blijft weghalen, leer ik nooit dat ze niet gevaarlijk zijn en eigenlijk niets doen.
• Daarom: toon begrip, relativeer, blijf rustig. Als jij normaliseert, kan je kind dat ook. Wat zou jij willen als je bang bent? Misschien wel iemand die jouw angst begrijpt of in ieder geval probeert te begrijpen. Die eerlijk is over de ‘gevaren’. Die aangeeft dat hij of zij weet dat het niet gevaarlijk is en je daarom zal helpen het ook te durven. Door je gerust te stellen als je dat nodig hebt, en het samen te doen. Hoe klinkt dat?

Ik wens jullie een hele fijne zomervakantie,

Roxanne Hosemans